autowywiad teoretyczny

- Co to jest wiersz jednosłowny?

Wiersz jednosłowny, pwoermd, to utwór poetycki składający się z jednego słowa.

- Pwoermd?

Tak, to po angielsku, z połączenia słów "poem" i "word". Zresztą pogoogluj, znajdziesz.

- Piszę wiersz jednosłowny, wrzucam w google, a tu wyskakuje mnóstwo rezultatów w jakimś języku.

To częsty przypadek. Czasem ludzie wrzucają jakieś angielskojęzyczne utwory, które są po prostu słowami w języku polskim lub w innych językach. Oczywiście nie odnosi się tylko do angielskiego, po prostu w języku angielskim najwięcej wierszy jednosłownych aktualnie jest pisanych.

- Czy nie lepiej by było posłużyć się jakimś jednosłownym tłumaczeniem? Choćby "jednosłowce" albo analogicznie do angielskiego, coś w stylu "słwierowosz", "wiersłowosz" albo chociasz "wierszosłowo" lub "słowiersz"?

Hmm, nie wpadłem na to. Dawno temu pisałem "uniwersy", wiersze składające się z jednego wersa. Wśród nich sporo było utworów, które dziś bym nazwał wierszami jednosłownymi, czyli były to wiersze składające się z jednego, nowego, słowa, np. powstałego z połączenia kilku słów lub w drodze przekręcenia jakiegoś słowa. Urszula Zybura nazwała swoje krótkie dzieła "zyburaki" od nazwiska specjalizującej się w tej formie Autorki, wiele takich utworów Stanisława Jerzego Leca ukazało się w późniejszym zbiorze Jego twórczości - czyli jak wnioskuję wcześniej były odrzucone. Oboje wymienieni Autorzy podeszli do tej formy od strony aforyzmu, czyli w takim wierszu zawarta powinna być jakaś myśl, wręcz filozofia.

- A zatem to jest filozofia, i na poważnie, czy raczej zabawa?

Można na różne sposoby. Zarówno koncentracja, pisanie na poważnie, i zdanie się na przypadek czy żartowanie mogą przynieść ciekawe rezultaty. Wiadomo, arcydzieła nie zdarzają się często. Czasem zachwyt wywołuje jeden wiersz jednosłowny znaleziony pośród setki przeciętnych, a czasem ktoś stworzy jeden dopracowany, wręcz mistyczny...

- To już mówisz trochę o poziomie prezentacji czy też publikacji, a jeszcze wróćmy do technik pisania. Jak pisze się wiersze jednosłowne?

Autorzy mają różne sposoby, jedni opierają się na szybkim pisaniu, czekając na literówki (serio ciekawe wiersze jednosłowne powstają, np. mi się teraz napisało "jednosłone" - można by jeszcze nad tym popracować, jenosłone, jednosłonie, jednone...). Oczywiście "literówka" nie musi być stosowana jako technika nakierowna na pisanie wierszy jednosłownych, czasem po prostu pisze się jakiś inny tekst, i przy okazji powstaje jakaś ciekawa literówka/wiersz jednosłowny. Jak ktoś nie wie o co chodzi, to czasem po prostu bierze taki wiersz jednosłowny jako błąd pisarski, chociaż oczywiście można doszukiwać się jakichś freudowskich wytłumaczeń.

- A jakieś inne techniki, poza "literówkami"?

Ja ostatnio lubię szyfrować pojedyncze słowa, czyli biorę jakieś słowo, i wycinam literki, dodaję, zamieniam i zmieniam...

- Przykłady?

Cokolwiek, myślmy: np. krwa (zrobione ze słowa "krowa"). Oczywiście jak ktoś doszuka się przekleństwa, to też jest to jakiś dodatkowy wymiar.

- I co, tak tłumaczysz wiersze jednosłowne, pokazujesz jak powstały?

Nie, no ale chciałeś przykładu to dałem, z wytłumaczeniem. Czytelnik sobie może znajdować interpretacje i wytłumaczenia.

- Czym są dla ciebie wiersze jednosłowne?

Formą ekspresji, jakąś dyscypliną, przykładem sztuki, poezją po prostu.

- Śpiewasz je, nagrywasz, rysujesz?

Ludzie różnie robią, czasem faktycznie ładnie nagrywają albo piszą na jakichś przedmiotach. Ja zwykle ograniczam się do napisania wiersza jednosłownego i do prezentacji w sieci.

- No dobra, to przejdźmy do pytań o antologii. Organizujesz teraz zbiór wierszy jednosłownych. Powiesz coś więcej?

Chciałbym zainteresować ludzi piszących po polsku tą formą twórczości. Trochę osób już takie rzeczy tworzy, może uda się skupić w jednym miejscu przykłady dzieł wielu Autorów. Bardzo serdecznie zapraszam do nadsyłania swoich prac.

- A jak ktoś ci przyśle coś, co się nie nadaje?

Zależy co masz na myśli. Jak ktoś przyśle utwór "kropka" i tyle, to pewnie nie uznam tego za coś wystarczająco interesującego. Ale jak ktoś przyśle wiersz kr.pka albo przynajmniej kropka. to już będzie coś ciekawszego, i pewnie znajdzie się w zbiorku. Nie zamierzam koncentrować się na selekcji, żeby nie wkroczyć na obszar cenzury. Moim zdaniem po prostu jak się ktoś zainteresuje tematem, trochę posiedzi i popracuje, to powstaną ciekawe utwory.

- Ale poezja konkretna też wchodzi w grę?

Oczywiście, myślę że bardzo różnie można podejść do wierszy jednosłownych. Czy nastawiać się na treść, bardziej na samą formę, czy dodawać jakieś znaki inne niż litery, np. 2egar czy gł()wa to też będzie w porządku. Wiele rzeczy jest jeszcze do odkrycia, bardzo fajnie jakby powstały zupełnie nowe odmiany wierszy jednosłownych czy były obecne bardzo różne ich przykłady. Ważne, żeby jakoś formalnie to się zgadzało, czyli nie chodzi o to, żeby przysyłać zdjęcia ze swoimi wierszami jednosłownymi, ani żeby stosować np. różne kroje czy wielkości pisma. Po prostu tekst. Z drugiej strony jak ktoś przyśle bardzo długi tekst jednym ciągiem, to czasem takie coś ujdzie, ale zwykle w ten sposób powstają rzeczy niezbyt udane. Serio myślę, że nie ma co szukać od razu sposobów obalenia wymogów tej antologii ani dążyć do udowodnienia, że forma wierszy jednosłownych nie ma sensu. Zapraszam do udziału z pozytywnym nastawieniem, chodzi o to, żeby powstała udana antologia, pełna wspaniałych przykładów wierszy jednosłownych.